UNESCO Patronage for the Belgrade Grand Prix

The event Under the Patronage of UNESCO held on September 8th 2019, organized by the Serbian Federation of Historical vehicles in cooperation with FIVA Culture Commission, celebrated the “80th Anniversary of the First Belgrade international automobile and motorcycle races“. The event was held at the Automobile museum in Belgrade. Aleksandra Kovač, Secretary-General of the Serbian National Commission for UNESCO, and Nataša G. Jerina, FIVA Vice President and Chairwomen of FIVA Culture Commission, took part in the event, with both giving speeches.

On this occassion Mrs. Jerina presented the FIVA plaque to the Mrs. Kovač, expressing gratitude for the support and assistance of National UNESCO for this particular and impotant local project that has received the Patronage. FIVA strives towards preserving, protecting and promoting historic vehicles. Celebrating 80 years of racing, through joint efforts, viribus unitis, we encourage young people to understand our past and to work towards preserving historic vehicles as mobile heritage, to nurture as well as commemorate car racing and motorsport for future generations. This is the first message we are here to pass – collectively, to all of us. Many connoisseurs, mobility heritage admirers, diplomats, politicians and fans of automotive racing history attended the event. Celebrating the anniversary, Serbian Federation published a publication that explains the history of Kalemegdan races through well know historians end experts. To the publication, the Patronage of UNESCO was granted as well. Foreword by Serbian National Commission for UNESCO: As the United Nations Agency in charge of Education, Science and Culture, UNESCO strongly advocates the power of heritage as a positive force to preserve identity and the sense of belonging, of communities and individuals, especially for younger generations. Protecting, promoting and transmitting heritage is one of UNESCO’s Strategic Objectives, alongside fostering creativity and the diversity of cultural expressions, whose purpose is to popularize innovation, creative economies and the empowerment of women and youth to participate fully in cultural life. “For over a century, the historic vehicles, which represent the motoring heritage of humanity, played a formative role in the modern world.

They had a profound impact on the development of modern societies, culture, economies and innovation. The motoring heritage incorporates symbiotic and interdisciplinary approach in practice that brings together movable and immovable, tangible and intangible cultural heritage, and helps the comprehensive implementation of the two Strategic Objectives. It is also relevant for the UNESCO’s Global priority Gender equality, since the activities related to this heritage today encourage equal participation and access of women and men around the globe.It is for these reasons that UNESCO decided to grant its Patronage to mark the celebration of the 80th Anniversary of Belgrade Grand Prix in the form of Classic Car Race and Parade under the title “Tour Historique”, on 8th September 2019.” Dr. Peter Kirchberg The Beginning of the End of Auto Union: Last Race – Last Victory “The drivers reacted to these concerns with high speed and a robust driving style, the officials by quick reactions to incidents on and around the racetrack. At the end of the race, the radiator of Nuvolari’s car, who was driving for Auto Union, was first over the finishing line. After 1 hour, 4 minutes and 3.8 seconds he finished just 8 seconds before v. Brauchitsch as the winner of the race. There would be no other start for the racing cars in 1939. Nobody could even dream that this would last much longer and especially that there would be no other start ever for Auto Union.” Dr. Harry Niemann A Victory Given Away. 1939 Belgrade Grand Prix wrote, “When the race started, Brauchitsch and Lang took the lead, followed by Tazio Nuvolari in an Auto Union racing car. Nuvolari was trying to follow in the footsteps of Bernd Rosemeyer, who sadly died too early. Again, a duel followed between Lang and Brauchitsch.

Consequently, Lang’s glasses were broken by a whirling stone. He had to give up. Now Brauchitsch was leading by far, but instead of slowing down a little bit, he continued accelerating. One lap record followed the other. Neubauer was waving threateningly with a hammer at the edge of the track, but Manfred was now in his own world, intoxicated by speed. As expected, the inevitable finally happened: the increasingly oversteering car turned around, despite the courageous counter-steering. Since the road was very narrow, Brauchitsch had to drive a short distance in the opposite direction in order to be able to turn back. Nuvolari shot rapidly forward at exactly this moment, he was barely able to miss Brauchitsch’s car and prevent a catastrophe.

Shortly after, he crossed the finish line as the winner. The time of the Grand Prix was over for the time being.” In Mercedes-Benz Classic Archives & Collection1939 Belgrade Grand Prix: end point of a glorious Silver Arrows era, it was written, “The Silver Arrows are an outstanding part of the technical and cultural heritage of their time and an important chapter in automotive and motorsport history. Conscious of this importance, Mercedes-Benz Classic maintains them as an historical asset and brings them to the public again and again. Formerly used and abused for political interests, today the Silver Arrows connect people across borders and generations. This means that young target groups in particular can dive into automotive history and motorsport history. This allows them to develop an important understanding for how significant the preservation of original vehicles and race tracks is as well as remembering events such as the 1939 Belgrade Grand Prix.

---

U nedelju 08. septembra 2019. godine održan je događaj „80 godina od Prvih međunarodnih automobilskih i motorciklističkih trka“.

U povodu događaja izdata je prigodna publikacija pod pokroviteljstvom Unesko-a – Under the partronage od UNESCO – pod naslovom „Belgrade Grand Prix 80th Anniversary“.

Izdavač publikacije: Srpski savez za istorijska vozila

Povodom događaja u Muzeju automobila obratile su se g. Aleksandra Kovač ispred Komisije Republike Srbije za saradnju sa Uneskom i g. Nataša G. Jerina, FIVA Vice President. Ovom prilikom u znak zahvalnosti za pomoć i podršku g. Jerina uručila je FIVA plaketu g. Aleksandri Kovač.

Kratki izvodi iz publikacije:

Predgovor

Kao agencija Ujedinjenih nacija zadužena za obrazovanje, nauku i kulturu, Unesko snažno zagovara pozitivnu moć nasleđa u očuvanju identiteta i pripadnosti zajednica i pojedinaca, naročito kod mlađih generacija. Zaštita, unapređenje i prenošenje nasleđa je jedno od Uneskovih strateških ciljeva, zajedno sa negovanjem kreativnosti i raznolikosti kulturnih izraza, čija je svrha da popularizuje inovacije, kreativne ekonomije i osnaživanje učešća žena i mladih u kulturnom životu.

Preko jednog veka, istorijska vozila, koja predstavljaju motorizovano nasleđe čovečanstva, imala su razvojnu ulogu u modernom svetu. Ona su ostavila dubok uticaj na razvoj modernih društava, kulture, ekonomija i inovacije. Motorizovano nasleđe u praksi uključuje simbiotički i interdisciplinarni pristup koji spaja pokretno i nepokretno, materijalno i nematerijalno kulturno nasleđe, i pomaže sveobuhvatno sprovođenje dva strateška cilja. Ono je, takođe, značajno za rodnu ravnopravnost, Uneskov globalni prioritet, s obzirom da aktivnosti koje su u vezi sa ovim nasleđem podstiču jednako učešće i pristup žena i muškaraca širom planete.

Upravo iz ovih razloga Unesko je odlučio da odobri pokroviteljstvo za obeležavanje 80 godina od Gran Pri Beograda u vidu trke i parade klasičnih vozila pod nazivom „Tour Historique“, 8. septembra 2019. godine.

Nacionalna komisija Srbije za Unesko pozdravlja ovaj događaj, koji organizuje Srpski savez za istorijska vozila, kao priliku za našu zemlju da dalje doprinese relevantnim oblastima u Uneskovoj nadležnosti i raseje njegove ideale i vrednosti na svim nivoima, zajedno sa različitim partnerima i akterima. Suočena sa kritičnim izazovima današnjice globalnih razmera, misija Uneska ostaje nužna kako bi se učvrstili temelji trajnog sveta mira, u kome će raznoliko nasleđe biti univerzalno cenjeno i negovano.

FIVA – „Fédération Internationale des Véhicules Anciens“ – Predgovor – izvod

Već 1966. Godine osnivači FIVA-e , uvideli su da je došlo vreme da međunarodno telo stupi na snagu u svrhu promovisanja i usmeravanja interesa međunarodnog pokreta za očuvanje starih vozila širom sveta.

Komisija za kulturu FIVA čuva i štiti istoriju vozila uključujujući njihov inženjering, oblik, funkcije i dokumentovanu istoriju kao i njihovu obilnu i raznoliku vezu sa društvom i društvenim okruženjem. Ona podržava projekte koji tumače ovo specifično nasleđe, čineći ga razumljivim i cenjenijim na globalnom nivou. Jedna od važnijih funkcija komisije za kulturu je naglašavanje vrednosti mobilne i tehničke baštine i njenog svedočenja o društvenim, ekonomskim i ekološkim promenama kroz istoriju. ….FIVA je priznata od strane Unesko-a kao organizacija koja se bavi istorijskim vozilima i srodnim kulturnim aspektima.

Istorijski podaci: Staza trka je formirana od nekoliko ulica koje vode oko stare beogradske tvrđave Kalemegdan. Trke su registrovane kod AIACR Međunarodne asocijacije priznatih auto klubova I FICM (motocikli). Na programu trka izdatom uoči održavanja trka priredba je preimenovana u „Prve međunarodne automobilske i motociklističke trke“. U neformalnoj komunikaciji u upotrebi je kolokvijalni izraz Grand Prix. Organizatori su bili Auto Klub Kraljevine Jugoslavije Sekcija Beograd i dnevni list „Politika“, a u čast rođendana Kralja Petra II Karađorđevića (nije prisustvovao trkama 03.09.1939). Trke su raspisane i održane u više klasa (prema odredbama AIACR-a). Trka dana 03.09.1939. godine je bila za trkačke automobile na kojoj su učestvovali Auto Union i Mercedes – Benz, koji su predstavljali najviši nivo auto sporta u to doba. Učestvovao je i Bugatti proizveden 1931. (domaći učesnik).

Dr. Peter Kirchberg „Početak kraja Auto Uniona: Poslednja trka – poslednja pobeda“
( kratki izvod iz teksta)

„…Vozači su svoju potresenost iskalili preko brzine i robustnog stila vožnje, a funkcioneri iritiranim reakcijama na događanja na trkačkoj stazi i pored nje. Na kraju je Nuvolari u Auto Unionu prvi ušao u cilj. Posle 1 sat 4 minuta i 3, 8 sekund on je trku završio kao pobednik, oko 8 sekundi brže od fon Brauhiča.

Za trkačka vozila 1939. godine više neće biti startnih pozicija. Niko od učesnika pak nije ni slutio da će to trajati još mnogo duže, za Auto Union čak zauvek….Brend sa četiri prstena koji je na početku ove ere kao tek stvoren bio gotovo nepoznat u najkraće vreme je postao tema broj 1. Kao dobar zalog za budućnost iz tog angažovanja pokazali su se aerodinamika, lagana konstrukcija i motori velike snage, koji su svrstani u najznačajnije prednosti Auto Uniona. Tragika se krila u tome što on nikad više neće biti u poziciji da uživa u plodovima svog truda.“

Dr. Harry Niemann “Poklonjena pobeda – GP Beograd 1939.“ – kratki izvod iz teksta

„Poslednja trka u toj godini održava se na gradskoj stazi Beograda. Uzane deonice I različite podloge ovo čudo od konjskih snaga dovodi u neslućene poteškoće: tako Mercedes-Benz W 154 Manfreda fon Brauhiča sa M 163 motorom ima skoro 500KS uz startnu težinu od 1325kg…Kad je počela trka Fon Brauhič I Lang izbijaju na čelnu poziciju, za njim asu Tacio Nuvolari u trkačkom vozilu Auto Uniona…Opet dolazi do duela između Langa i Brauhiča, usled kog uskovitlali kamenčić Langu lomi naočare. Mora da odustane. Sada je na čelu daleko brži Fon Brauhič koji umesto da malo smanji tempo, sve više ubrzava. Runde rekorda po krugu samo se smenjuju. Nojbauer preti mlatarajuči čekićem pored staze, ali Manfred je u svom svetu, u zanosu brzine. Događa se neizbežno: vozilo se sve više zanosi zadnjim delom i okreće se uprkos snažnom manevrisanju. Pošto je put veoma uzan, Fon Brauhič mora da se vrati malo unazad, u suprotnom smeru da bi mogao da se okrene. Nuvolari baš u tom trenutku nailazi, za dlaku sprečava katastrofu. Nešto kasnije kao pobednik ulazi u cilj. Doba Velikih nagrada postaje za neko vreme prošlost.“

Mercedes-Benz Classic Archives and Collections

„Gran Pri u Beogradu 1939: kraj slavne ere Srebrnih strela“ kratki izvod iz teksta

„Srebrne Srele izuzetan su deo tehničkog i kulturnog nasleđa svog vremena i značajno poglavlje u istoriji automobilskog i moto sporta. Svestan ove važnosti Mercedes-Benz Classic održava ih kao istorijsko dobro i iznova ih izlaže u javnost.

Nekada korištene i zloupotrebljene za političke interese, danas Srebrne Strele povezuju ljude različitih generacija na globalnom nivou. To znači da naročito mlade ciljne grupe mogu zaroniti u istoriju automobile I istoriju moto sporta. To im omogućava da razviju svesnost o tome koliko je značajno očuvanje originalnih vozila I trkačkih staza, kao i sećanje na događaje poput beogradskog Gran Pri-a 1939. godine.“

Tri „DKW“ „LADEPUMPE“ motorcikla učesnika Kalemegdanske trke 1939. godine.

„Anton Uroić, Mihajlo Borisavljević i Dušan Breznik bili su učesnici Beogradskih međunarodnih moto trka 03.09.1939. Na motorciklističkoj trci u klasi od 250cm3 pobedio je Dušan Breznik, dok je Anton Uroić bio primoran da se povuče. Dušan Breznik je prestigao Mihajla Borisavljevića koji je zauzeo drugo mesto.“
Petja Grom, univ. dipl.arh. Muzej motociklov Grom

„Odobreno Unesko pokroviteljstvo za obeležavanje 80 godina Beogradskih međunarodnih automobilskih i motociklističkih trka predstvalja izuzetnu čast i veliku obavezu.
Sećanje na trke putem publikacije pod Unesko pokroviteljstvom, sa radovima vodećih stručnjaka i paradnom vožnjom istorijskih vozila originalnom trasom trkačke staze uz učešće žena I mladih je univerzalna promocija potrebe za očuvanjem tehničkog i kulturnog nasleđa.

FIVA deluje na očuvanju, zaštiti i promociji istorijskih vozila. Obeležavajući 80 godina trka zajedničkim snagama, viribus unitis, šaljemo poruku mladima da rade na očuvanju istorijskih vozila kao pokretne baštine, negovanju nasleđa i sećanja na trke za buduće generacije.“

Autor teksta: Aleksandar Vidojković 
Slike preuzete  iz publikacije uz dozvolu autora
Fotografije: Mirko Divac